Hulp bij motorische onrust bij baby's: Beweging, aanraking en evenwicht

Beentjes die druk in de lucht trappelen.

Een ontevreden baby die moppert en niet op zijn rug wil liggen, niet op zijn buik wil liggen, niets wil doen.

Een minimensje dat op de verschoontafel ligt en zich overstrekt, zodat alleen de hielen en het hoofd op de tafel steunen terwijl de rest van het lichaam als een regenboog omhoog schiet.

Een ouder die op het punt staat in tranen uit te barsten van frustratie en onzekerheid wanneer diens baby voor de 46ste dag op rij geïrriteerd lijkt, een onrustig lichaam heeft en mijlenver verwijderd is van hoe de ouder het zich had voorgesteld: een tevreden, brabbelende baby die liggend op zijn rug de wereld inkijkt met een gelukzalige blik. Of die het in ieder geval niet erg vindt om in de kinderwagen een beetje te soezelen terwijl jij gaat wandelen en 5 minuten een vriendin belt zodat je je weer even normaal kunt voelen. 

Wat is er mis met mijn baby? Is het vermoeidheid? Honger? Buikpijn?

Ben ik een slechte ouder of is al dat gekronkel en gewriemel een teken dat er lichamelijk iets mis is? 

Wat moet ik doen?

Is dit herkenbaar? Dan is deze post is voor jou geschreven - lees vooral verder.

Wij hebben onze baby-expert Ann Helene Kristensen gevraagd om uitleg te geven over het verschijnsel van motorische onrust, en wat dit zegt over het welzijn van je kindje.

We beloven je:

• dat je je binnen 5 minuten al minder druk zult maken
• dat je zult begrijpen waarom motorische onrust eigenlijk volkomen normaal en zelfs een goed teken is
• dat je zult begrijpen hoe lichamelijke nabijheid, contact maken en spelen van vitaal belang zijn voor je kind en de enige manier om baby’s welzijn te verbeteren
• dat het de moeite waard is om de afkorting B.A.E. (voor baby) te onthouden.

Als ouder van een jonge baby kun je je zorgen maken over zijn welzijn en ontwikkeling. Het is normaal dat je je afvraagt of je baby zich normaal beweegt of dat er iets abnormaals aan zijn gedrag is.

Misschien wordt je baby meerdere keren per nacht wakker en vraag je je af of dit normaal is. 

Laten we ons eens verdiepen in wat motorische onrust bij baby's is, wat normaal is qua babygedrag, en hoe je de ontwikkeling van je baby kunt ondersteunen door samen te spelen.

Hier vind je kwalitatief babyspeelgoed dat je baby helpt zijn lichaam en hersenen te ontwikkelen

In de eerste 2 maanden van zijn of haar leven beweegt je baby in een strak patroon, vooral als baby op zijn of haar rug ligt. Deze bewegingen kunnen volslagen willekeurig lijken, maar ze maken deel uit van de natuurlijke ontwikkeling. Het lichaam van je baby reageert namelijk op reflexen die worden geactiveerd door zintuiglijke prikkels. Deze bewegingen zijn belangrijk omdat ze je baby helpen het eigen lichaam te ontdekken en hem of haar voor te bereiden op meer vloeiende bewegingen later.

Wanneer je baby beweegt, worden er signalen afgegeven in het lichaam en de hersenen - deze signalen zijn als wegwerkers die ervoor zorgen dat de 'weg' vrij is en geen obstakels bevat.

Veel bewegen maakt deel uit van de natuurlijke ontwikkeling van je baby. Motorische vaardigheden hebben alles te maken met beweging en je moet beweging niet gelijkstellen aan rusteloosheid. Als je baby veel beweegt en heel actief is, is er zelden iets mis.

Integendeel.

Het is belangrijk om te begrijpen dat baby's niet gemaakt zijn om de hele tijd stil te liggen, zelfs niet als ze slapen. Beweging is niet noodzakelijk een teken dat er iets mis is. Als nieuwe ouder moet je wennen aan een klein lichaam dat constant in beweging is. Baby's uiten zich vaak op luidruchtige manieren en het is een deel van hun manier om te communiceren en de wereld te verkennen.

Het is zelden lang rustig wanneer je samen met een klein mensje bent, en dat is heel normaal.

Hoewel het misschien overweldigend lijkt, is deze constante beweging en opwinding een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van je baby. Baby's gebruiken beweging om hun omgeving te verkennen en hun lichaam te leren kennen. Interactie met je baby door middel van spel, oog- en monderling contact, en aanraking is essentieel voor de ontwikkeling en het welzijn van je baby.

Bij de geboorte zijn de hersenen van je baby nog volop in ontwikkeling.

Menselijke pasgeborenen zijn de meest hulpeloze van alle zoogdieren.

Ze kunnen alleen het hoognodige, zoals ademen, zuigen en slikken.

Al het andere moet je je baby leren, en je baby kan zich die functies alleen eigen maken door ze herhaaldeijk uit te proberen.

Het weinige dat de zintuigen van je baby hebben geleerd over hoe te leven, is al niet meer relevant wanneer het lichaampje de baarmoeder verlaat. Alles moet opnieuw worden geleerd.

Want het zintuiglijke systeem (en daaruit voortkomend: ons begrip van de wereld) wordt opgebouwd rond de zwaartekracht. Wanneer je kleine baby nog in zijn of haar vruchtzak ronddobbert, ervaart hij of zij de zwaartekracht anders dan wij in de ‘buitenwereld’. En bij de geboorte moet je baby dan opeens een wereld binnengaan waar je niet meer gewichtloos bent.

Om onze wereld, de wereld om hen heen, te ontdekken moeten baby's hun lichaam gebruiken.

Als je op een engagerende wijze met je kindje praat, met hem of haar speelt en gewoon samen tijd doorbrengt in elkaars nabijheid, stimuleer je zijn of haar hersenen en help je hem of haar de wereld te ervaren.

Interactie met je baby is veel meer dan alleen in de buurt zijn terwijl baby zit in een kinderstoel, ligt op een speelmat, in een kinderwagen of in de box.

Door een motorisch onrustige baby te helpen zijn of haar lichaam beter te voelen -en daarmee het bewustzijn van het lichaam te verhogen- kun je je baby helpen kalmeren. Dit doe je door de sensorische prikkels, die de hersenen informatie geven over de positie en de omgeving van de baby, te versterken.

Nu vrees je misschien dat je vanaf nu de HELE dag op de grond moet liggen om te spelen met je baby. 

Maar maak je geen zorgen - daar gaat het niet om. Je mag best op de grond liggen met je baby, maar het hoeft zeker niet de hele dag. 

Houd je baby daarentegen bij je terwijl je je klusjes doet, bij voorkeur op je arm of in een draagzak, draagdoek of sling. Praat ondertussen tegen je baby, zing voor je baby, knuffel en kus hem of haar, brabbel samen, en raak je baby regelmatig aan.

Wees je ervan bewust dat je je iets nieuws eigen moet gaan maken (en dat zal je waarschijnlijk wat tijd kosten)

• Als nieuwe ouder is de constante aanwezigheid van een ander in je leven overweldigend. Zelfs (of misschien: juist) als het om een miniatuurmensje gaat dat volledig van jou afhankelijk is.
• Als moeder krijg je lichamelijk een hoop voor je kiezen (alweer, aangezien je lichaam tijdens de zwangerschap ook al een hele transformatie doormaakte).
• Als vader of meemoeder staan je identiteit, je dagelijkse leven en mogelijk ook je relatie op zijn kop (dit geldt ook allemaal voor de moeders). Velen missen de een-op-een tijd die je voorheen samen met je partner doorbracht.
• En als ouder, ongeacht je geslacht, staat je ongeveer 2 jaar onderbroken slaap te wachten (oftewel een vorm van slaaptekort die je nog niet eerder hebt meegemaakt). Slaaptekort is een niets minder dan een effectieve vorm van marteling, waardoor zowel je lichaam als je hersenen significant slechter functioneren dan voordat de zwangerschapstest ‘zwanger 2-3’ aangaf.

Je beleeft prachtige momenten als ouder van een baby’tje waarbij je hart overstroomt van liefde wanneer de zin van het leven je plotseling glimlachend aankijkt vanuit de wieg.

Er zijn ook ongelooflijk uitdagende momenten waarop je acuut in een staat existentiële paniek verkeert, waarvan je je nooit realiseerde dat het deel uitmaakte van het ouderschap. 

Dit schetst de achtergrond waartegen je alles met je baby beleeft. Een soort crisistoestand waarin je verkeert. 

Dat is allemaal volkomen normaal en zo gaat het al eeuwenlang. 

Maar dat neemt niet weg dat je twijfelt aan je competenties. En dat je je enorm onzeker voelt. Je doet dit ook maar voor de eerste keer, en zowel jij als je kindje moeten nog heel veel leren. 

Heb geduld met je baby en jezelf, en onthoud dat jij het belangrijkste bent in het leven van je kind. 

Nu je hopelijk gerustgesteld bent dat het heel normaal is als je onzeker bent, gaan we verder met hoe we je baby kunnen helpen om zijn of haar lichaam te leren kennen met behulp van zijn/haar zintuigen.

Ann Helene: Het kan moeilijk zijn om te weten wanneer je baby gewoon druk beweegt uit opwinding en wanneer motorische onrust een probleem is. 

Maar je hoeft eigenlijk geen onderscheid te maken. 

Want wat je baby helpt om in deze wereld te aarden en het eigen lichaam te leren kennen, is samenzijn, spelen en bewegen. Ouders die naar mijn praktijk komen vanwege zorgen om de bewegingsonrust van hun baby, krijgen dit ook als eerste huiswerk van mij mee. 

Als je eenmaal weet dat het gekreun en de ogenschijnlijke drukte van je baby niets te maken hebben met honger, vermoeidheid of een volle luier, dan is het de moeite waard om de letters B.A.E. af te lopen.

B.A.E. voor ondersteuning: Beweging, Aanraking en Evenwicht

Om je baby te helpen zijn of haar motorische onrust te kalmeren en zijn of haar lichaamsbewustzijn te bevorderen, kun je deze drie sleutelelementen gebruiken: Beweging, Aanraking en Evenwicht.

De evenwichtszin help ons om onze balans en oriëntatie te bewaren. Hier lees je daar meer over.

Geef de evenwichtszin van je baby een goede workout door je baby bijvoorbeeld zachtjes rond te draaien in een wiebeltol of te duwen op een babyschommel.

Een andere leuke oefening is om je baby langzaam rondjes om de eigen as te laten draaien, zoals wanneer je danst met je baby in je armen. Dit is een kalmerende beweging voor het kleine, onvolgroeide zenuwstelsel. Dus als jij en je baby de volgende keer ronddansen, denk er dan aan dat het niet alleen maar leuk is - het is ook heilzaam.

Je vindt veel babyschommels in ons assortiment en de populaire wiebeltol vind je hier.

Aanraking is een magische manier om contact te maken met je baby.

Als je zachtjes met lichte druk de buik van je baby masseert, of bijvoorbeeldeen sensorische bal gebruikt voor zachte stimulatie, activeer je iets fascinerends in de huid: de zogenaamde C-vezels. 

Stel je kleine sensoren in de huid voor die berichten sturen naar de hersenen van je baby over de bedoeling achter de aanraking. Dit helpt de emotionele band tussen jou en je baby te versterken, en het is onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van je baby. Dus de volgende keer dat je je baby masseert of een sensorische bal over zijn/haar huid rolt, denk er dan aan dat je de zintuigen van je kleintje versterkt en een diepere band met je baby creëert.

Je kunt onze selectie aan massageballen hier vinden.

Als je geïnteresseerd bent in speelgoed dat de tastzin van je baby stimuleert, kijk dan hier.

Je kunt meer lezen over de redenen waarom aanraking zo goed is voor jou en je baby in dit artikel van Toyacademy’s jeugdverpleegkundige Susanne.

Het spier-gewrichtsgevoel vertelt je baby waar zijn of haar lichaam zich in de ruimte bevindt en hoe het gepositioneerd is. Dit zintuig is als een ingebouwde GPS van je baby.

Wil je daar meer over lezen? Dat kun je hier doen.

Stel je voor dat je je ogen sluit en je hand uitsteekt om iets aan te raken - het is het spier-gewrichtsgevoel dat je helpt om de juiste plek te vinden zonder dat je hoeft te kijken. 

Dit vermogen om aan te voelen waar spieren en gewrichten zich bevinden en hoeveel kracht ze nodig hebben om te bewegen vereist oefening, keer op keer. Als pasgeborene heeft je kleintje nog geen idee. 

Zijn of haar hersenen beseffen nog niet dat de hand aan het einde van de arm zit. Als volwassene beschouw je je eigen lichaamsbewustzijn en het daaruit voortkomende vermogen om acties met je lichaam te plannen en uit te voeren als vanzelfsprekend - dus het is moeilijk voor te stellen dat je die controle níet zou hebben. 

Maar je hersenen en lichaam effectief met elkaar laten communiceren is een zaak van lange adem. Het vereist beweging. Veel oefening. En soms frustratie.

Zangspelletjes zoals "Klap eens in je handjes" waarbij je zachtjes de armpjes van je baby beweegt, versterken het spier-gewrichtsgevoel en helpen je baby zijn of haar lichaamsbewegingen te begrijpen. Wanneer je zingt over klappen en je helpt je kindje daarbij ook daadwerkelijk te klappen, kan je kindje zelf voelen wat klappen is.

Speelgoed dat de jongste baby's helpt om controle over het eigen lichaam te krijgen vind je in onze categorie ‘draaien en rollen’.

Onthoud dat het normaal is dat je baby overprikkeld raakt, zeker aan het einde van de dag.

Bedenk dat je zelf ook aan het eind van de dag moe bent. Daarom ervaar je de onrust en het gemopper van je baby ook intenser dan overdag. Jij en je baby zitten in een bubbel waarin jullie toestanden elkaar beïnvloeden. Je kunt daardoor zelf ook meer gefrustreerd raken over de rusteloosheid van je kind als je net had bedacht zelf je ogen te willen sluiten.

Houd daar rekening mee als je aan het einde van de dag naar je kind kijkt en vreest dat je tekort schiet. Wees lief voor jezelf en erken dat het ook allemaal niet zo makkelijk is als het op social media vaak lijkt - en wat je ook doet: gooi geen geld weg aan een een webinar over ‘goed ouderschap’ die je toch nooit zult afkijken. Leg in plaats daarvan je mobiel een avondje weg.

Een beter idee om rust in je hoofd te creëren na een volle dag samen (waarin jullie hebben gespeeld en jij luiers hebt verschoond, een wandeling met de kinderwagen hebt gemaakt, hebt gezongen en gesust en een fruithapje hebt staan draaien in de keukenmachine, etc) is je verwachtingen van de idylle bij te stellen.

Creëer een rustige omgeving met minder prikkels. Zoek een hoekje in je appartement of huis waar visueel niet te veel afleiding is. Een plek waar je de rommel op de vloer, de nog niet afgeruimde tafel en de uitpullende wasmand de rug toekeert.

Als jij tot rust kunt komen, kan je baby dat waarschijnlijk ook.

Het belangrijkste wat je je baby kunt bieden is nabijheid, saamhorigheid, geborgenheid en liefde.

Welke spelletjes je overdag ook speelt, en waar jij en je baby ook proberen te ontspannen: het meest cruciale voor het welzijn en de ontwikkeling van je baby zijn jouw aanwezigheid, interesse en liefde.