Helpen verzwaarde dekens en vesten een onrustig kind?
Heb je het advies gekregen om verzwaarde dekens, vesten of andere verzwaarde hulpmiddelen voor je kind te gebruiken?
Bij ToyAcademy staat de ontwikkeling van het kind altijd centraal. Onrust bij kinderen is één van de veel voorkomende uitdagingen waar onze gezinnen voor staan.
We krijgen vragen van ouders of wij tips hebben voor kinderen die niet stil kunnen zitten, slecht slapen en/of kinderen die moeite hebben om zich op school of op de kinderopvang te concentreren.
Veel ouders van onrustige kinderen hebben het advies gekregen om eens een verzwaard vest, verzwaringsdeken of ander verzwaard hulpmiddel uit te proberen om zo hun kind wat rust te geven.
In onze webshop hebben we veel verschillende artikelen op dit gebied. Daarom voelen wij ons verplicht om juiste, objectieve informatie te geven over dit type producten en we geven ook graag advies over hoe je een onrustig kind kunt helpen.
Wanneer is het normaal dat je kind erg actief is? En wanneer heeft je kind misschien toch hulp nodig?
Voordat we een verzwaard artikel bij een kind gebruiken, moeten we ons eerst het volgende afvragen: waarom denk ik dat mijn kind baat heeft bij een verzwaard hulpmiddel?
Denk eerst na of je niet alleen symptomen aan het bestrijden bent. Vergeet niet om de oorzaak te zoeken achter het gedrag dat je wilt veranderen. Misschien is het gedrag van je kind heel normaal. Vraag advies van een deskundige om het gedrag van je kind te beoordelen.
Wat is motorische onrust en hoe ziet normale activiteit er bij een kind uit?
In het algemeen is het normaal dat kinderen zich voortdurend bewegen. Hun lichaam is als het ware gecodeerd om nieuwsgierig te zijn naar hun omgeving en om te bewegen. Kinderen kunnen veel vaardigheden leren door te bewegen. Dit geldt vooral voor de eerste 7 levensjaren, en daarna zijn er nog steeds veel bewegingen die door talloze herhalingen moeten worden verfijnd.
Alle kinderen hebben een zekere mate van motorische onrust die gezond is en belangrijk is voor hun ontwikkeling. Soms vinden wij, volwassenen, het vervelend als kinderen niet stil kunnen zitten tijdens het eten of als ze moeite hebben om stil te zitten in de klas of als ze in bed rond woelen als we ze naar bed brengen.
Maar er zijn ook kinderen die zo’n last hebben van hun eigen motorische onrust dat het hun welzijn negatief beïnvloedt - ze moeten bewegen, zelfs als dat niet gewenst of nodig is. In sommige gevallen gaan kinderen bijten, slaan of voelen zich gefrustreerd, boos of verdrietig, of kunnen ‘s avonds niet in slaap vallen.
Waarom is mijn kind motorisch onrustig?
Met hun onrustige gedrag geven kinderen aan dat hun hersenen en zintuigen behoefte hebben aan afleiding of iets om op te focussen, zoals prikkels, uitdagingen of iets om mee bezig te zijn. Dat is heel natuurlijk gedrag. Je kunt niet verwachten dat kinderen in de eerste jaren van hun leven langer dan 5 minuten stil kunnen zitten.
Jonge kinderen communiceren via hun gedrag. Daarom moeten we beter kijken naar wat hun gedrag ons vertelt, vooral als we met kinderen te maken hebben die niet in hun element zijn.
- Misschien vertelt hun gedrag ons dat ze meer prikkels/stimuli nodig hebben om hun lichaam beter waar te kunnen nemen = ondergestimuleerde proprioceptie.
- Misschien vertelt hun gedrag dat ze overgestimuleerd worden en daardoor geen rust kunnen vinden.
- Ze kunnen moeite hebben om hun arousal te reguleren - de mate waarin we op een situatie te reageren.
Het kan heel wat moeite kosten om de oorzaak te vinden als je kind last heeft van zijn motorische onrust.
Probeer eens om een emotie dagboek bij te houden - misschien vind je de oorzaak of reden.
Houd het dagboek een paar weken bij, waarbij je de dagelijkse activiteiten en het welzijn van je kind beschrijft. Beschrijf de situaties waarin het gedrag van je kind je zorgen baart. Noteer de tijd nauwkeurig. Misschien ontdek je iets verrassends.
De notities bieden een goed uitgangspunt voor het vinden van patronen. Waar reageert je kind op en wanneer is het verstandig om actieve pauzes in te lassen of je kind op een of andere manier te stimuleren?
Ondergestimuleerde of overgestimuleerde proprioceptie?
De positiezin of zelfwaarneming (ook wel proprioceptie genoemd), is van groot belang voor ons lichaamsbewustzijn. Het plant en voert onze bewegingen uit en het geeft ons een gevoel van bewustzijn. Bv. waar gaan we heen en hoe vinden we het daadwerkelijk? Het kan veel onrust veroorzaken als de positiezin verstoord is omdat er sprake is van over- ofwel onderstimulatie.
Het is heel normaal dat kinderen opgewonden zijn, boos worden of soms slaan. Alleen als je kind vaak zo reageert, is het goed om te achterhalen of dit misschien door over- of onderstimulatie veroorzaakt wordt.
Voor kinderen met een hoge mate van motorische onrust kan een combinatie van zowel passieve als actieve stimuli het meest logische zijn. Het stimuleren van de positiezin brengt het zenuwstelsel beter in balans omdat je kind zich beter bewust wordt van zijn/haar lichaam. De hartslag daalt, de ademhaling wordt dieper en de afscheiding van het hormoon oxytocine neem toe, zodat je ontspant.
Het gebruik van verzwaarde producten en verzwaringsdekens is een manier om de proprioceptieve zintuigen te stimuleren, maar ze mogen niet als het enige hulpmiddel gebruikt worden. Verschillende soorten stimuli zijn belangrijk.
Problemen met het reguleren van een lage/hoge arousal
Mensen kunnen hun arousal instinctief reguleren, zodat we voorbereid zijn als de situatie dit vereist. Een lage arousal staat gelijk aan slapen, of bijna in slaap vallen. Een hoge arousal is alsof je je te midden van een kussengevecht bevindt.
Tussen hoge en lage arousal ligt het punt waarop je je het beste kunt concentreren. Hier sta je ofwel klaar/paraat of juist helemaal niet.
De mate van “paraatheid” moet passend zijn voor de situatie. Als je achtervolgd wordt door een beer, is het beter om een zeer hoge arousal te hebben. Als je moet onthouden wat de geschiedenisleraar vertelt, is het belangrijk dat je wakker genoeg bent om je te concentreren, maar niet zo alert of opgewonden bent dat je helemaal niet stil kunt zitten.
Sommige kinderen hebben moeite om dit intern te reguleren. Ze ervaren bijvoorbeeld een hoge arousal, alsof ze in dat kussengevecht staan, terwijl ze gewoon in de klas zitten.
Welke activiteiten kunnen helpen bij motorische onrust?
Kinderen die snel gefrustreerd raken of erg onrustig zijn, kun je vaak op de volgende manieren helpen:
- Kinderen die moeite hebben met het reguleren van hun arousal kunnen baat hebben bij actieve pauzes. Ze willen graag zelf om de twee uur iets actief doen of zodra je het uit hun gedrag afleest. Alle soorten activiteiten waarbij je je spieren flink gebruikt zijn geschikt voor een actieve pauze. Het moet leuk en tegelijk inspannend zijn - niet wild en ongecontroleerd.
- Wees je goed bewust hoe je je tegenover je kind gedraagt. Je stemgebruik en lichaamstaal hebben grote invloed op je kind.
- Je kunt proberen om de arousal van je kind te beïnvloeden door verandering aan te brengen in jullie omgeving en dagindeling. De kleuren van je interieur en de geluiden binnenshuis kunnen al een groot verschil maken. Gehoorbescherming kan bij gevoelige kinderen helpen.
- Het tempo van het dagelijkse leven kan een rol spelen. Als jij of je kind overdag veel verschillende activiteiten hebt/heeft, probeer dan het aantal activiteiten te verminderen of ze op andere momenten in te plannen.
Speeltips voor motorische onrust en te hoge of lage arousal
Probeer de spelletjes die je samen doet inspannend en gezellig te maken - niet grappig en wild.
Het inktvis-spel:
Een kind of volwassene ligt op de vloer met de armen en benen gespreid en moet proberen om te blijven liggen. Diegene stelt zich voor dat hij/zij een inktvis is die met zijn zuignapjes aan de vloer is vastgekleefd. De ander moet nu proberen of hij de inktvis kan omdraaien. Je mag het hoofd en de buik niet aanraken.
Pizza-spel:
Je kind doet net of hij/zij een stuk pizzadeeg is en ligt met de buik op de vloer of een matras. Eerst rol je het deeg uit (druk voorzichtig, maar stevig), dan smeer of spreid je de tomatensaus uit en legt de verschillende soorten groenten, vlees etc. op de pizza. Geef steeds stevige druk, ga het hele lichaam langs.
Het rupsenspel:
Rol een deken stevig om je kind heen, zodat zijn/haar hoofd vrij blijft, de rest van het lichaam is bedekt. Geef een drukmassage aan de buitenkant en houd je kind vervolgens bij de heupen vast. Nu is je kind een rups die zichzelf uit de cocon moet bevrijden. Je kind moet kracht gebruiken om zichzelf te bevrijden.
Drukpuntmassage:
Geef een drukpuntmassage over het hele lichaam, behalve de buik en het gezicht. Oefen met het geven van stevige druk met je handpalmen, met tussenpozen van 1-2 seconden. Zeg tegen je kind dat het door zijn neus moet inademen, zodat er een rustige en diepe buikademhaling ontstaat. Je kind kan ook jou eerst een drukpuntmassage geven, zodat hij/zij zijn/haar energie kwijt kan.
Kruiwagen lopen,, kruipen als een krab (zijwaarts kruipen) en zelfs het kauwen van kauwgom, wortels of appels (als je kind oud genoeg is) zijn ook goede oefeningen voor de proprioceptie.
Waar kunnen kinderen verzwaarde vesten of dekens voor gebruiken?
Voor kinderen met veel motorische onrust helpt een combinatie van zowel passieve als actieve stimuli vaak het beste. Een gewicht dat op het lichaam rust is een passieve manier om de positiezin te stimuleren.
Verzwaarde producten kunnen in sommige gevallen de symptomen van een overactief of onderactief sensorisch systeem gedurende een korte periode dempen. Verzwaarde producten mogen nooit als het enige hulpmiddel gebruikt geworden. Je kunt ze dus gerust gebruiken, maar probeer ook een aantal van de genoemde activiteiten met je kind uit. Deze geven ook meer motorische rust waardoor je kind zich beter voelt.
Je moet verzwaarde hulpmiddelen niet als een “quick fix” zien.
5 tips voor het gebruik van verzwaarde vesten en dekens
- Deze producten mogen zonder specifieke begeleiding en beoordeling van de behoeften van je kind, niet meer dan 10% van het gewicht van je kind bedragen. Gebruik bv. een kussen van 2 kg als je kind meer dan 20 kg weegt.
- Gebruik het product niet langer dan 20 minuten. Het lichaam went snel aan het extra gewicht en daarna heeft de extra zwaartekracht geen onrust-dempend effect meer.
- Je kind mag nooit gedwongen worden om verzwaarde dekens, vesten of extra zwaar speelgoed te gebruiken. Het moet altijd in staat zijn om het zelf af te doen of te verwijderen.
- Als je een verzwaarde deken wilt gebruiken, bedenk dan eerst of het slechte slapen niet veroorzaakt wordt door iets wat in het dagelijkse leven speelt en dus niet een symptoom van motorische onrust is.
Werk nooit aan een symptoom zonder eerst naar de oorzaak te zoeken. Bij voorkeur met professionele hulp.
- Kijk goed hoe je kind op de extra druk van het hulpmiddel reageert. Veel kinderen reageren sterk wanneer hun tastzintuigen gestimuleerd worden, zoals bij deze hulpmiddelen.
Het product zal voor je kind verschillend aanvoelen, afhankelijk van de stof en het materiaal waarvan het product gemaakt is. Vooral kinderen die gemakkelijk overgestimuleerd raken hebben vaak een duidelijke voorkeur een bepaalde stof.
We hopen dat je nu meer weet en je je kind kunt helpen bij het verminderen van zijn/haar motorische onrust.
